System split payment, czyli mechanizmu płynnej płatności wprowadzono do polskiego systemu podatkowego w lipcu 2018 roku. Jest to szczególne rozwiązanie, które stosuje się w odniesieniu do płatności realizowanych przy wykorzystaniu rachunku VAT. Warto zastanowić się, czym jest podzielona płatność oraz na kim ciąży obowiązek jej przeprowadzania. Trzeba też rozważyć, czy konieczne jest zakładanie nowego rachunku bankowego specjalnie do załatwiania spraw związanych z opłacaniem zobowiązań podatkowych związanych z podatkiem od towarów i usług. Wskażemy też, czy split payment to rzeczywiście dobre rozwiązanie dla wszystkich podatników
Czym jest split payment?
Zastanawiasz się, co to jest split payment? Musisz wiedzieć, że pod pojęciem tym rozumie się mechanizm podzielonej płatności (MPP), który polega na automatycznym podzieleniu wpłaconych pieniędzy na dwie części. Jak działa split payment? Otóż kwota w równowartości całości bądź części opłaconego zobowiązania podatkowego wskazanego na fakturze VAT trafia na rachunek VAT. Natomiast zapłata części bądź całości kwoty netto w równowartości dokonanej sprzedaży netto wskazana na fakturze zostaje przelana albo na firmowy rachunek bankowy, albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, gdzie prowadzony jest rachunek VAT.
Zapłaty z wykorzystaniem systemu split payment VAT dokonuje się zawsze w polskiej walucie. Używając do tego komunikatu przelewu wskazanego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, który nadaje się do dokonywania płatności przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności (MPP). We wspomnianym komunikacie zawiera się pewne określone informacje. Są to kolejno:
• kwota odpowiadająca całości lub części kwoty podatku wynikającej z faktury, która powinna zostać zapłacona przy użyciu split payment;
• numer faktury, której dotyczy dokonywana płatność;
• równowartość całości lub części całkowitej wartości sprzedaży brutto;
• numer identyfikacji podatkowej (NIP) dostawcy towaru lub firmy zajmującej się realizacją określonych usług.
Co istotne, zapłata na rachunek VAT w ramach podzielonej płatności nie może zostać zrealizowana w żadnej walucie zagranicznej. Musi to być złoty polski.
Nowy rachunek bankowy specjalnie na VAT?
Płatność VAT przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności wymaga posiadania specjalnego osobnego rachunku VAT. Klient firmowy banku bądź SKOK-u nie musi jednak załatwiać żadnych formalności związanych z zakładaniem oraz prowadzeniem osobnego rachunku VAT. Został on bowiem założony automatycznie na koncie klienta. Głównym zadaniem tego rachunku jest obsługa rozliczeń podatku od towarów i usług oraz ewentualne płacenie VAT za jego pomocą. Stosowanie tej metody płatności VAT jest w pełni dobrowolne. Mimo wszystko do ustanowienia danego rachunku dochodzi automatycznie, bez żadnej inicjatywy ze strony konsumenta.
Za otwarcie takiego rachunku oraz jego prowadzenie nie trzeba ponosić żadnych dodatkowych opłat. Prowizję pobiera się jedynie od dokonanego w ramach split payment VAT przelewu. Wysokość takiej opłaty zazwyczaj jest równa kosztom ponoszonym przy przesyłaniu zwykłych przelewów. Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT niekiedy mogą podlegać oprocentowaniu. O tym, jak to wygląda w praktyce, decyduje osobna umowa łącząca bank oraz korzystających z jego usług przedsiębiorcę.
Środki zgromadzone na rachunku VAT formalnie należą do podatnika. W praktyce jednak trzeba mieć świadomość, że płatnik ma bardzo ograniczoną możliwość dysponowania tego typu funduszami. Może on bowiem przy ich pomocy jedynie uregulować VAT naliczony na otrzymanej od kontrahenta fakturze albo pokryć nimi zobowiązania podatkowe. Niekiedy podatnik ma także możliwość wystąpienia z wnioskiem o dokonanie przelewu zgromadzonych na rachunku środków na zwykłe konto rozliczeniowe.
Kogo obowiązują płatności w split payment?
Mechanizm podzielonej płatności VAT nie może być stosowany w każdej sytuacji. Dotyczy on bowiem jedynie określonych sytuacji. Odnosi się to w szczególności do transakcji dokonywanych na rzecz innych firm, które są podatnikami VAT. Przy pomocy podzielonej płatności można opłacać jedynie faktury, na której zostały wykazane określone kwoty VAT.
Ze split payment mogą korzystać podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą VAT. Nie stanowi to jednak ich obowiązku, a jedynie może wynikać z dobrowolnie podjętej decyzji. Niekiedy jednak zdarza się, że mechanizm podzielonej płatności VAT staje się jedyną dostępną dla podatników VAT opcją, z której mogą skorzystać. Nowe rozwiązania wprowadzone w listopadzie 2019 roku bezwzględnym obowiązkiem korzystania z płacenia VAT za pomocą split payment obciążyły osoby, które realizują płatności za nabyty towar lub usługę, która została wyszczególniona w art. 15 ustawy o VAT. Transakcja taka musi zostać
udokumentowana stosowną fakturą, na której wskazano kwotę transakcji w równowartości co najmniej 15 tys. zł. Nie ma przy tym znaczenia, w ilu płatnościach ostatecznie została zrealizowana dana transakcja. Jeśli jej całkowita wartość przekracza kwotę 15 tys. zł, należy zrealizować płatność przy zastosowaniu split payment. Jeśli transakcja została opłacona w walucie innej niż polska trzeba obliczyć odpowiednią kwotę transakcji. Biorąc pod uwagę średni kurs walut obcych ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego bezpośrednio poprzedzającego dzień transakcji.
Zagrożenia dla płynności finansowej
Mechanizm podzielonej płatności na ogół jest korzystny dla podatnika, choć trzeba mieć świadomość, że wiąże się on też z pewnymi niedogodnościami. Na ogół to nabywca decyduje, czy skorzysta z mechanizmu podzielonej płatności. Z punktu widzenia sprzedawcy oznacza to częsta niemożność otrzymania do swojej dyspozycji kwoty VAT.
Jeśli podatnicy systematycznie wykazują nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, split payment w praktyce oznacza dla nich poważne zagrożenie płynności finansowej, związane z zamrożeniem znacznej części środków finansowych. Problem ten w szczególności dotyczy branż z sektora spożywczego i rolnego, którego sprzedają produkty oprocentowane stawką 8% VAT, a kupują towary oprocentowane stawką 23%.
